Het begint met vertrouwen

Santeon is een samenwerking van zeven topklinische ziekenhuizen, die verspreid over het land liggen: het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen, het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven, het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam, het Martini Ziekenhuis in Groningen, het Medisch Spectrum Twente in Enschede, OLVG in Amsterdam, en het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht. Het doel van de samenwerking is het uitwisselen van informatie en het leren van elkaars ervaringen om zo tot de beste zorg te komen - niet alleen voor de patiënt maar ook voor de organisatie, want die moet in deze tijd ook financieel gezond blijven. “Elkaar vertrouwen is een voorwaarde voor samenwerking”, zegt Wesselo: “Open kunnen zijn over verbeterpunten, sparren, inzichten en ervaringen uitwisselen en samen naar een oplossing toe werken. Door de geografische spreiding zijn de Santeon ziekenhuizen geen concurrenten van elkaar. Dat helpt.”

Open platform

Om goed samen te werken moet je over goede zorgdata beschikken voor onderlinge vergelijking en analyse en heb je dus een gestandaardiseerde gegevensuitwisseling nodig. Daarvoor heeft Santeon het Health Information Platform Santeon (HIPS) ontwikkeld, dat in 2022 operationeel is geworden. Hier worden data uit de zeven ziekenhuizen gepseudonimiseerd en vergeleken. Het gaat om data over onder meer diagnoses, contactmomenten, labuitslagen en metingen. De inzichten worden gebruikt voor de verbetering van zorguitkomsten, kosten van behandelingen en werk- en bedrijfsprocessen. Steen: “De strategie van OLVG is gericht op een continue verbetering van de zorg. Met de data uit de andere Santeon ziekenhuizen kunnen we onze eigen processen en bedrijfsvoering verder optimaliseren.”

Santeon zoekt ook de samenwerking in de regio. HIPS is namelijk een open platform en nadrukkelijk bedoeld om ook andere zorgpartijen de mogelijkheid te bieden om onderling informatie uit te wisselen. Daarbij valt te denken aan regionale zorginstellingen, zoals kleinere ziekenhuizen, huisartsenpraktijken, apotheken en wijkverpleegkundigen. De eerste regionale samenwerkingen zijn er al, bijvoorbeeld rond het Maasstad Ziekenhuis op het terrein van borstkanker. Wesselo: “HIPS toont hoe zo’n samenwerking eruit kan zien en wat die oplevert. Ondertussen kunnen andere zorgpartijen rustig meekijken en bedenken of het soms ook iets voor hen is. Alleen samen kunnen we een eind maken aan de versnippering van de zorg en de beweging naar een betere, betaalbare zorg op gang brengen.”

FHIR brengt totale zorgveld verder

Santeon is een van de koplopers in de gestandaardiseerde data-uitwisseling; de meeste zorgpartijen zijn nog niet zo ver. Toch is er een belangrijke ontwikkeling zichtbaar die op termijn een goede transmurale samenwerking voor de hele sector mogelijk maakt en daarmee het gemeenschappelijke doel een stap dichterbij brengt. Het voorbeeld komt weer van HIPS.

De eerste versie van HIPS was deels gebaseerd op zorginformatiebouwstenen (zibs). Inmiddels is er al een nieuwe versie in voorbereiding die daarnaast gebaseerd is op HL7-FHIR. Die gaat de toegankelijkheid van het platform verder verbeteren. Wesselo: “Na het FHIR besluit van VWS van vorig jaar is FHIR in feite de standaard voor gegevensuitwisseling in de zorg geworden. Daarom was FHIR voor de nieuwe versie de logische keuze. Daarmee kunnen we nog efficiënter informatie met allerlei partijen uitwisselen.”- Steen vult aan: “De zibs zijn al gespecificeerd in FHIR en worden gebruikt in de VIPP programma’s van VWS, met name de basisgevensset zorg (BgZ). Nu duidelijk is welke kant het op gaat, neemt het zorgveld maatregelen om daarbij aan te sluiten. Met een gestandaardiseerde gegevensuitwisseling en FHIR gaat er een mooie trein rijden waarin iedereen kan instappen. Zo kunnen we snelheid maken.”

Dat klinkt als muziek in de oren, maar natuurlijk zijn er altijd hindernissen te nemen. Wesselo: “In het aanbod van de zibs misten we er een aantal, vooral op het financiële vlak (DBC’s, Verrichtingen). Daarvoor hebben we nieuwe informatiebouwstenen gemaakt. Ook dat is het mooie van samenwerking: niet alleen van elkaar leren, maar ook samen creëren! Alles om de beste data te krijgen voor meervoudig gebruik. FHIR helpt daarbij en maakt IT-processen efficiënter, dus goedkoper.”

Even concreet: het verhaal van OLVG

Een paar ervaringen uit OLVG geven een indruk van wat HIPS concreet betekent voor de geboden zorg. Steen: “De data uit HIPS wordt gebruikt om zorgpaden te verbeteren bij heup- en kniearthrose, borstkanker, CVA, diabetes, nierschade en COPD. Behaalde verbeteringen zijn bijvoorbeeld minder complicaties, betere levenskwaliteit of een korter zorgproces. Daarnaast werkt Santeon aan zorg op afstand (zie zorgbijjou.nl) op basis van ervaringen uit onder meer de programma's HIPS en Samen Beter. Dat is niet alleen een geweldige verbetering voor de patiënt, het is ook gewoon goedkoper. De patiënt doet thuis zelfmetingen of vult vragenlijsten in, en deelt die met zijn behandelaar. Iemand hoeft niet langer periodiek naar het ziekenhuis te komen, voor wat in feite een momentopname is, maar alleen als zijn data laat zien dat er iets aan de hand is. Daarmee maak je een eind aan onnodige controles en voorkom je spoedopnames. Aangezien zowel de telemonitoring als HIPS straks gebruik maken van FHIR, kan de data-analyse van 'Zorg bij jou' makkelijk binnen HIPS plaatsvinden.”

Hoewel tachtig procent van de OLVG data HIPS bereikt via FHIR, is FHIR slechts een klein, maar essentieel bouwsteentje in de ontwikkeling naar een betere, betaalbare zorg, benadrukken Wesselo en Steen. Zodra de data op de juiste plek zijn, begint een nieuw hoofdstuk. Dan moeten er uniforme procesafspraken komen, bijvoorbeeld ten aanzien van behandelingen. Zorgverleners moeten hun processen aanpassen zodat je organisatiebreed op een gestandaardiseerde manier gaat samenwerken. Dat gaat niet vanzelf en vergt veel tijd, inzet en energie van heel veel partijen.

Iedereen welkom

Niet alleen Santeon is ambitieus en actief: er zijn meer grote partijen die transmurale samenwerking nastreven. Steen: “Ik vind het een hoopvolle ontwikkeling dat de CumuluZ Coalitie (bestaande uit de NFU, NVZ, Santeon en mProve) in samenspraak met VWS en de zorgverzekeraars elkaar gevonden hebben. Zo kunnen we samen optrekken en maximaal gebruik maken van elkaars initiatieven.”

Bij Santeon hoef je geen grote speler te zijn om contact te zoeken, zegt Wesselo: “Ik ben tevreden als we erin slagen zorgprofessionals enthousiast te maken voor ons verhaal. Als ze zeggen: ‘Wij willen ook meedoen!’ Of het nu huisartsen, wijkverpleegkundigen, kleine ziekenhuizen of andere zorgorganisaties zijn, de deur staat open!”

Meer info: https://santeon.nl/project/health-intelligence-platform/