Breed kijken

Zonneveld is van oorsprong klinisch fysicus. Zijn carrière bij verschillende ziekenhuizen heeft altijd in het teken gestaan van de bijdrage die informatietechnologie aan de zorg kan leveren. Gestandaardiseerde uitwisseling, met een goede registratie aan de bron, verbetert de zorg: dat is zijn stellige overtuiging. Hij werkt inmiddels bijna vier jaar als CIO in het BovenIJ. Daarnaast is hij één dag in de week verbonden als docent aan de postmasteropleiding Klinische informatica van de TU Eindhoven: ‘Die opleiding heeft inmiddels meer dan honderd klinisch informatici afgeleverd met een brede kijk op het gebruik van technologie en informatie in de zorg. Het gaat daarin om vragen als: welke nieuwe technologieën zijn er; wat kunnen we daarmee doen, en wat betekent dat voor de dagelijkse praktijk van een arts, een verpleegkundige of een patiënt?’

Eijking is in 2011 in het BovenIJ begonnen als applicatiebeheerder van het EPD. Hij is vooral bezig met de integratie en implementatie van de systemen die in het ziekenhuis draaien en in- en extern gegevens uitwisselen. De mislukking van het landelijke EPD in zijn begintijd staat hem in het geheugen gegrift – en met hem vele anderen. De discussie over het centraal of decentraal beheren van gestandaardiseerde zorginformatie is nog onverminderd actueel en volgt hij dan ook op de voet. Net als Zonneveld is hij een groot voorstander van de inrichting van een centrale informatielaag voor de zorg waar je zelf de informatie ophaalt (zie artikel Ronald Cornet, ‘HL7 kan databeschikbaarheid mogelijk maken’).

Urgentie in Noord

Het BovenIJ staat in Amsterdam-Noord. Waar nog niet zo lang geleden een vergeten stadsdeel lag aan de overkant van het IJ met verlaten industriegebieden en een uitgang naar een prachtig landelijk gebied, worden nu de hoogste groeicijfers van Nederland gemeten. Telde Noord in 2020 nog zo’n 99.000 inwoners, naar verwachting zijn dat er 143.000 in 2040. Noord is sinds de ingebruikname van de Noord/Zuidlijn goed bereikbaar, slechts vijf minuten met de metro vanaf Amsterdam CS. Nieuwe bewoners vinden hun weg naar Noord en bijna overal waar je kijkt wordt gebouwd.

Het BovenIJ is een persoonlijk, verbindend en ondernemend ziekenhuis en bestaat 35 jaar. De visie van het BovenIJ is dat zorg verder gaat dan de muren van het ziekenhuis. Het BovenIJ maakt zich sterk voor het verbinden van zorg en welzijn, om zo de gezondheid van burgers te verbeteren en de gezondheidsverschillen te verkleinen. Altijd samen met andere zorg en welzijnspartners. BovenIJ richt zich op het leveren van passende zorg, zoals verwoord in het Integraal Zorg Akkoord. Fysiek waar nodig en digitaal waar het kan, en de patiënt het wil. Om dat te realiseren heb je een gestandaardiseerde gegevensuitwisseling nodig – uiteraard gecombineerd met Eenheid van Taal - betogen Zonneveld en Eijking. Met HL7 kan dat.

Zorg voor een buzz

Om HL7 de centrale plaats te geven in de zorg die het verdient, is het nodig dat HL7 Nederland deze standaard nog duidelijker op de kaart zet. Het gaat erom een levendige discussie aan te jagen in het zorgveld, waar steeds meer mensen aan gaan deelnemen - het creëren van een buzz rond de standaard. Zonneveld: ‘Het verhaal over de standaard en het belang van gestandaardiseerde uitwisseling in de zorg kan nog veel sterker gebracht worden. Onderbouw dat met goede voorbeelden door de successen van de standaard onder de aandacht te brengen. Maak de mensen ervan bewust wat het concreet in de zorg betekent als HL7 er niet zou zijn; welk werk juist de HL7 standaard hun uit handen neemt. Ze moeten erover blijven praten en nadenken, want het gaat om de toekomst van de zorg.’

Begeleid de discussie

Ook Eijking is uitgesproken over de rol van HL7 Nederland: ‘Het is belangrijk dat HL7 Nederland een visie uitdraagt, begeleidt en vormgeeft over de gestandaardiseerde gegevensuitwisseling in de zorg. Als er wat mensen bij elkaar gaan zitten, gaat de discussie zonder goede leiding echt alle kanten op. Pak die rol van begeleider. Blijf uitleggen waarom de invoering van de standaard een goed idee is. Het oude denken is echt voorbij. We moeten verder met HL7-FHIR. Daarnaast moeten we ons realiseren dat gegevensuitwisseling niet alleen een technisch verhaal is. Om die tot een succes te maken moeten er allerlei partijen op allerlei organisatieniveaus afspraken met elkaar maken en werkprocessen inrichten.’ – Zonneveld voegt toe: ‘Maar benoem ook de nadelen, want het is niet alleen maar winst. Uitwisseling met FHIR werkt bijvoorbeeld niet als het internet eruit ligt. Of als de certificaten verlopen zijn. Of als er hackers aan de slag gaan. Of als de bevoegdheden niet op orde zijn. Dan zullen sommigen zeggen: “Had ik het nu maar lokaal beschikbaar.” Vertel het volledige verhaal, met de vele voordelen maar ook de nadelen.’

eOverdracht, een succesverhaal

Een goed voorbeeld komt uit het BovenIJ zelf. Sinds oktober 2022 wordt de verpleegkundige overdracht vanuit HiX 6.3, het EPD, uitgevoerd op basis van de informatiestandaard eOverdracht. eOverdracht maakt daarvoor gebruik van HL7-FHIR. eOverdracht is mogelijk gemaakt door de subsidieregeling InZicht van VWS en het BovenIJ is één van de drie ziekenhuizen die ermee is gestart.

De eerste reacties van de verpleegkundigen over eOverdracht zijn voorzichtig positief, omdat de informatiestandaard de registratielast vermindert. Zonneveld: ‘Onze Chief Nursing Information Officer (CNIO) begeleidt dit project. De verpleegkundigen gebruiken eOverdracht nu dagelijks. Wij zijn ervan overtuigd dat eOverdracht de zorg uiteindelijk verder gaat helpen. Hiervoor was de verpleegkundige overdracht een arbeidsintensief proces met heen en weer schakelen tussen verschillende systemen, knippen en plakken, overtikken, faxen. Kortom: inefficiënt, foutgevoelig en tijdrovend – tijd die een verpleegkundige veel beter aan een patiënt kan besteden. eOverdracht maakt daar een einde aan! Toch is dit slechts een begin, want eOverdracht vanuit de verpleeg- en verzorgingshuizen naar het ziekenhuis wordt nog niet ondersteund. Mooi is dat we als BovenIJ een van de eerste Nederlandse ziekenhuizen zijn die het in de praktijk toepassen. Alleen door iets te gebruiken kun je erachter komen of het werkt en waar nog verbeterpunten zitten en aanpassingen nodig zijn.’

Eijking: ‘Andere ziekenhuizen kijken met ons mee en zijn geïnteresseerd in onze ervaringen. Zo werden we laatst gebeld door het Erasmus MC. Dat je een inspiratiebron bent voor de grotere ziekenhuizen, daar ben ik eigenlijk best trots op.’

De community in de lead

Beiden wijzen op het belang van een energieke, enthousiaste HL7-community, die zich inzet voor een brede invoering. ‘Iedereen die met HL7 werkt, zou daar lid van moeten worden. Het is belangrijk dat de partijen in het zorgveld samen optrekken en samen hun wensen neerleggen bij de leveranciers. Nu zijn de fabrikanten nog vaak in de lead. Pas als het zorgveld het initiatief naar zich toe trekt en dicteert wat het nodig heeft, kun je tot een gestandaardiseerde uitwisseling komen. En dat is in het belang van iedereen.’