Nog betere zorg en meer werkplezier!
Interview met Maud Bessems, chirurg-oncoloog Jeroen Bosch Ziekenhuis; tekst: Marieke Keur; foto's ter beschikking gesteld door Maud Bessems.
‘Als de coronacrisis iets duidelijk heeft gemaakt, is het hoe cruciaal digitale gegevensuitwisseling in het zorgveld is. Niet alleen binnen ziekenhuizen, maar ook tussen ziekenhuizen. Een goed ingericht EPD met HL7 koppelingen opent de weg naar een soepele digitale gegevensuitwisseling. Hopelijk is de tijd nu rijp voor de versnelling in de digitalisering van de zorg waar het zorgveld al zo lang op wacht.’ Aan het woord is Maud Bessems, chirurg-oncoloog en voorzitter van het Borstcentrum van het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) in ‘s-Hertogenbosch.
De belofte van een goed werkend EPD
Maud Bessems is voorzitter van het ‘pioniersteam’ dat niet zo lang geleden de informatiestandaard borstkanker heeft ontwikkeld. Deze standaard kan als template dienen voor alle andere zorgpaden en levert daarmee een belangrijke bijdrage aan de digitalisering van de zorg. Ze vertelt hoe dat zo gekomen is. ‘In 2013 ben ik als chirurg-oncoloog aangenomen om het Borstcentrum van het JBZ opnieuw in te richten. Daar maakte ik de invoering mee van een nieuw EPD in 2016. Hoewel ik geen achtergrond in ICT heb, zag ik hoe mooi dat systeem was. Helaas kon niet ons gehele team ermee werken, omdat de overdracht van radiologische data niet veilig verliep. Dat vond ik erg jammer. In mijn sub-vakgebieden – borstkanker, melanomen en schildklierkanker – werk je bij uitstek samen met andere specialismen in het ziekenhuis, zoals oncologie, radiologie en pathologie. Bovendien moet ik regelmatig gegevens kunnen uitwisselen met andere ziekenhuizen. Een goed werkend systeem zou geweldig zijn. Daarom ben ik gaan zoeken naar een oplossing. Eerst zelf vanachter mijn laptop, later in samenspraak met ChipSoft. Het schoot allemaal niet erg op. Totdat een groep radiologen uit een ander ziekenhuis zich meldde, met hetzelfde probleem. We hebben samen met het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) contact gezocht met het Nationaal Borstkanker Overleg Nederland (NABON), de wetenschappelijke vereniging voor de bevordering van de kwaliteit van borstkankerzorg. En toen begon het te lopen.’
Borstkanker als pilot
Een goede data-uitwisseling begint met een informatiestandaard, in dit geval de informatiestandaard Borstkanker. De uitgewisselde informatie moet gestandaardiseerd en eenduidig zijn en berusten op Eenheid van Taal, zodat elke gebruiker precies weet welke informatie uitgewisseld wordt. Die standaard werd eerst gemaakt. Bessems: ‘Wij wilden een beter dossier voor borstkanker, het mammadossier. Daarvoor moesten wij ook een nieuw MDO formulier ontwerpen, want het oude voldeed niet meer. Alle relevante informatie over een patiënt uit het Multi Disciplinair Overleg (MDO) wordt hierin vastgelegd. Daarvoor zijn goede koppelingen en gestructureerde data nodig tussen de verschillende vakgebieden - in dit geval met name radiologie en pathologie. Toen ik navraag deed, bleken HL7 koppelingen al aanwezig in mijn ziekenhuis.’
Na overleg met en op instigatie van het Ministerie van VWS, de FMS en SONCOS besloot het team het project niet langer te beperken tot borstkanker, maar breder te trekken zodat ook andere zorgpaden ervan zouden kunnen profiteren. Darmkanker kwam erbij, en prostaatkanker. De tumorspecifieke informatiestandaarden die nu ontwikkeld zijn, kunnen gekopieerd worden door andere specialismen en andere EPD systemen en aangepast worden aan de eisen per vakgebied.
Registratielast en toegang tot actuele informatie
De implementatie voor Bessems’ eigen mammadossier heeft vertraging opgelopen door de coronacrisis. Het is op dit moment operationeel in vijf ziekenhuizen. Bessems kan het in haar eigen ziekenhuis alleen testen. Ze verwacht er veel van in haar dagelijkse werkzaamheden. ‘Bij de dossiervoering over borstkanker komen heel veel links-rechtsvermeldingen voor. Die moet je in het oude systeem telkens overtypen en blijven controleren. Dat kost heel veel energie. In het nieuwe systeem voer je het één keer in en dat is het. Dat scheelt enorm in registratielast. Een goed systeem maakt het werk zo veel mooier en leuker.’
Hetzelfde gaat op voor de beschrijving van de kenmerken van tumoren. Ook daar moeten geen fouten in gemaakt worden bij het overtypen, want dat kan consequenties hebben voor de behandeling - zoals een onnodige chemotherapie. Ook hiervoor geldt: één keer invoeren en je bent klaar.
Het nieuwe mammadossier bevat bovendien een koppeling naar Oncoguide. Dat is een landelijke applicatie die gekoppeld is aan landelijke richtlijnen, waaronder de Borstkankerrichtlijn. Oncoguide kan met behulp van actuele patiëntgegevens uit het dossier de juiste aanbeveling opzoeken, op basis van de Nederlandse richtlijnen. Bessems: ‘De richtlijn verandert voortdurend. Met deze koppeling weet je zeker dat het behandeladvies getoetst is aan de laatste versie. Samen met de patiënt kan ik dat advies bespreken en iemand zo meenemen in de behandeling. Die weet dan zeker dat de voorgestelde behandeling niet zomaar iets is wat de dokter heeft bedacht, maar conform de huidige richtlijn in Nederland is. Ik vind het erg belangrijk om mijn patiënt een goede start te geven in een heftige periode. Met deze vorm van gegevensuitwisseling kan dat.’
Verbetering patiëntveiligheid
Met de informatiestandaard voor de eenduidige overdracht van medische informatie enerzijds, en de technische infrastructuur van HL7 anderzijds ontstaat een stabiel systeem voor snelle digitale uitwisseling in de zorg. Dat betekent een significante verbetering van de patiëntveiligheid, volgens Bessems. Niet alleen binnen het eigen ziekenhuis, maar ook tussen ziekenhuizen. ‘Als een patiënt een behandeling moet ondergaan in een ander ziekenhuis, omdat die behandeling in zijn eigen ziekenhuis niet kan worden gegeven, hoef je hem niet langer een cd-rom mee te geven met zijn MRI-data, of een pakket papier. Die gegevens kunnen veilig en snel tussen die ziekenhuizen uitgewisseld worden. En niet via de fax, zoals nu soms ook nog gaat. Dat moet echt stoppen.’
Concept wetsvoorstel Elektronische gegevensuitwisseling
Inmiddels is het oorspronkelijke pioniersproject al lang geen klein initiatief meer van een borstchirurg en een paar radiologen. Het Ministerie is erachter gaan staan en geeft prioriteit aan de digitalisering van de zorg. De wereld is veranderd, zeker na Corona. Nu collega-zorgprofessionals de mogelijkheden van de informatiestandaard Borstkanker en het MDO formulier voor hun eigen vakdisciplines gaan ontdekken, groeit het draagvlak.
Onlangs is het concept wetsvoorstel Elektronische gegevensuitwisseling in de zorg aan het zorgveld voorgelegd. Bessems: ‘Dit en het gelijknamige programma gaan helpen in de strijd die de dokters in de ziekenhuizen al zo lang voeren voor een goede digitale gegevensuitwisseling. Ze creëren een gezamenlijk doel, met urgentie. De tegenstrijdige belangen van betrokken partijen hebben een versnelling heel lang in de weg gestaan. Die moeten nu echt opgelost worden. Ik ben tevreden als ik mijn patiënt eind volgend jaar zonder cd-rom of fax naar een collega kan verwijzen.’
Maud Bessems is ook voorzitter van de werkgroep Standaardisatie verslaglegging van het NABON.
Vanuit hetzelfde NABON overleg laat Carla Meeuwis, radioloog in het ziekenhuis Rijnstate, in dit filmpje zien hoe vaak gegevens worden overgetypt en welke fouten daarbij gemaakt kunnen worden.
